Người làm sao, quảng cáo chiêm bao làm vậy

Nhờ công nghệ “cookie” mới với khả năng bí mật theo dõi và lưu trữ thông tin cá nhân, người dùng Internet vô tình trở thành “miếng bánh ngon” của những chuyên gia tiếp thị.

Mặc cho những quan ngại và phản ứng về sự vi phạm quyền riêng tư trên mạng, các nhà tiếp thị và các công ty dữ liệu luôn biết rất nhiều thông tin về khách hàng, từ thu nhập, điểm tín dụng (credit score), sở hữu nhà ở, loại ô tô cho tới giấy phép săn bắn. Mới đây, một số công ty đã bắt đầu kết nối núi thông tin đồ sộ này với trình duyệt của người tiêu dùng.

Kết quả là một sự thay đổi to lớn trong phương thức khách hàng tiếp cận với trang web mà họ truy cập. Các khách hàng khác nhau xem các phiên bản khác nhau của cùng một website, thậm chí còn nhận được những mẩu quảng cáo và khuyến mại khác nhau – tất cả đều dựa trên thông tin lưu trữ trong trình duyệt của họ. Hai người phụ nữ làm việc ở hai văn phòng kề nhau cùng truy cập một website bán mỹ phẩm. Một người sẽ nhìn thấy chai nước hoa Missoni giá 300 USD, trong khi người kia lại thấy một thỏi son bình dân giá 2 USD trước tiên.


Miếng “cookie” kì diệu

Công nghệ tạo nên sự kết nối này không có gì mới. Đó là cookie, một mẩu mật mã tý hon, được đặt vào ổ cứng. Tuy nhiên, nó lại chứa đựng nhiều thông tin mới và được xử lý bí mật.

Trey Barrett, một người quản lý ở Acxiom, một trong những công ty cung cấp công nghệ này, cho biết: “Giờ đây, mỗi lần lang thang trên mạng là bạn phải “vác” theo một chiếc cookie chứa những thông tin cá nhân như: độ tuổi, thu nhập, nơi sống, có trẻ con trong nhà hay không”.

Các nhà quảng cáo và tiếp thị cho rằng công nghệ này rất có ích. Nhờ nó, các công ty không còn phải “đoán già đoán non” dựa trên các thông tin mà khách hàng điền vào “form” trên mạng. Hiện nay, các nhà bán lẻ như Gap và Victoria’s Secret đang sử dụng chiêu thức này.

Nhưng những nhà bảo vệ người tiêu dùng lại cho rằng hành động theo dõi bí mật như thế này rất phiền toái. Họ ví von hài hước: Với Internet thế hệ cũ, không ai biết rằng anh là một chú cún. Nhưng nhờ Internet thế hệ mới, giờ đây, họ còn biết anh là giống cún nào, màu dây xích ưa thích của anh là gì, anh có rận không, và anh bị thiến vào hôm nào.

“Sự thông dụng của cookie khiến cho người dùng không thể lên mạng mà không bị theo dõi và lưu hồ sơ”, Marc Rotenberg, Giám đốc điều hành Trung tâm Bảo mật Thông tin Điện tử (Electronic Privacy Information), nhận định.

Người tiêu dùng có thể tránh bị cookie theo dõi bằng cách xoá cookie trên máy tính hoặc thiết lập chế độ “chống cookie” cho trình duyệt. Tuy nhiên, rất ít người làm như thế, và các công ty có thể dễ dàng cài cookie vào mà người sử dụng không biết.

Những con người thật trong thế giới ảo

Nhiều thập kỷ nay, các công ty dữ liệu như Experian và Acxiom đã thu thập được hàng núi thông tin về mỗi người Mỹ. Acxiom ước tính họ nắm giữ 1.500 mẩu dữ liệu về mỗi người Mỹ dựa vào thông tin trên thẻ bảo hành, giấy đăng ký kết hôn, khai sinh, đặt báo dài hạn, hồ sơ công cộng và thậm chí là cả giấy đăng ký nuôi chó.

Mới đây, Patrick Williams, chủ bút của tạp chí tài chính tư Worth, đã yêu cầu Acxiom tìm tên và địa chỉ của cư dân Mỹ thuộc 11 thành phố, mỗi thành phố 10.000 người. Họ là những người sở hữu các căn nhà trị giá hơn 1 triệu USD, tổng trị giá tài sản hơn 2 triệu USD, sống gần những người giàu khác trong khu vực có bán kính vài dặm và đặt mua dài hạn các ấn phẩm về kinh doanh.

“Họ là công ty nghiên cứu dữ liệu “đáng sợ” nhất ở đây. Họ biết quá nhiều thứ”, Williams nhận xét. Ông thực sự hài lòng với lượng thông tin được Acxiom cung cấp.

Các công ty như Acxiom và một đối thủ cạnh tranh là Datran Media kết nối các dữ liệu trực tuyến và ngoại tuyến khi một người đăng ký vào một trang web hoặc nhấp chuột vào một email tiếp thị. Sau đó, hai công ty này bán quảng cáo trên các trang web như NBC.com, Facebook và Yahoo cho các công ty sử dụng dữ liệu của họ.

Với các nhà tiếp thị, những dữ liệu này là món lợi lớn. Beltone New England, một công ty sản xuất máy trợ thính, đã yêu cầu Datran tìm trên mạng những người từ 65 tuổi trở lên, sở hữu một ngôi nhà và là chủ hộ, thu nhập trên 35.000 USD một năm và sống ở New England để họ có thể hiển thị các quảng cáo phù hợp. Datran cũng thử nghiệm chính các quảng cáo đó với một nhóm rộng hơn.

Perry Ebel, giám đốc tiếp thị và phát triển kinh doanh của Beltone, cho biết: “Chúng tôi rất bất ngờ khi thấy đa số những người có phản hồi sau khi xem quảng cáo hóa ra lại là những phụ nữ tuổi từ 35 đến 40 sống chung với cha mẹ già”. Từ đó, các chiến dịch tiếp thị của Belton hướng đến cả nhóm đối tượng này.


Bước đột phá về marketing

Bằng cách sử dụng dữ liệu về đời sống thực, các nhà tiếp thị có thể tùy biến thông điệp của mình một cách linh hoạt hơn nữa. Trên cùng một banner quảng cáo, email hay website, họ cho hiển thị các sản phẩm khác nhau với những người có thói quen mua sắm khác nhau.

Rodale, công ty xuất bản sách cùng với những tạp chí như ‘Sức khỏe nam giới’ (Men’s Health), đã dùng dữ liệu của Acxiom để giúp xác định loại email quảng cáo nào sẽ được gửi tới loại khách hàng nào cho phù hợp.

Các quảng cáo nhắm tới phụ nữ có thể đi kèm một email mời đặt mua tạp chí ‘Sức khỏe nam giới’ nhân ngày của cha (Father’s Day), ai đặt mua tạp chí sẽ được tặng một quyển sách dạy cách giảm eo. Các nam thanh niên có thể nhận được lời “mời mọc” khác - một quyển sách về các tư thế quan hệ tình dục. Một số nhà tiếp thị đang sử dụng dữ liệu một cách tinh vi hơn. Ví dụ, họ cho hiển thị quảng cáo hàng khuyến mại đối với người thu nhập thấp, và hàng không giảm giá đối với người thu nhập cao.

“Những người ít mua sắm và hay quan tâm đến giá cả có thể nhận được những lời mời chào tốt hơn những người siêng mua sắm”, ông Christopher S. Marriott, Giám đốc điều hành toàn cầu của Acxiom Digital, một bộ phận của Acxiom, nhận xét.

Tất nhiên, người tiêu dùng không ngờ rằng các quảng cáo mà họ thấy hay những món hàng họ đã mua lại bắt nguồn từ chính giá trị nhà ở và xe hơi của họ.

Tuy nhiên, một số công ty lại tránh kết nối các dữ liệu trực tuyến và ngoại tuyến. Năm 2000, DoubleClick đã từ bỏ kế hoạch kết nối dữ liệu sau một vụ phản đối kịch liệt. Sau khi mua lại DoubleClick, Google đã tiến hành các nghiên cứu về kết nối dữ liệu. Hiện nay, Google không thu thập hoặc hiển thị các quảng cáo dựa trên thông tin cá nhân mà không có sự cho phép của người sử dụng.

Mặc dù Acxiom, Datran và một số đối tác tuyên bố sẽ bảo mật các dữ liệu họ thu được, có ý kiến cho rằng sự minh bạch thực sự nghĩa là người sử dụng được tiếp cận thông tin đó chứ không phải là tiếp cận chính sách về thông tin.

Paul M. Schwartz, một giáo sư luật ở Đại học California, cho rằng chính sự tham gia vô tình của người tiêu dùng đã làm nên sự khác biệt giữa marketing trực tuyến và marketing thông thường.

Theo ông Schwartz, giờ đây thế giới ảo đã trở thành nơi ghi lại từng suy nghĩ của chúng ta trên con đường đi đến quyết định. “Chúng ta giống như những nhân viên nhập liệu cho ngành công nghiệp số”, ông nhận xét.

Thanh Trà – Thanh Huyền dịch từ NYtimes

Nhân tài và môi trường tạo nhân tài

Hiền tài là nguyên khí quốc gia, nhưng nguyên khí đó chỉ có thể tích tụ ở một môi trường mà niềm tin của con người luôn luôn hiện diện.

Nhân tài và sử dụng nhân tài luôn là vấn đề lớn cho bất cứ quốc gia nào. Đặc biệt là trong giai đoạn vượt khó để phát triển. Gần đây, trên các phương tiện truyền thông, chủ đề này đã được nhiều tác giả đào sâu, ý kiến rất phong phú và đa dạng, trong nhiều bài viết không ít tác giả đã đặt câu hỏi: “Tài năng và cơ chế xã hội, yếu tổ nào chủ đạo cho việc xuất hiện nhân tài?”, hoặc cụ thể hơn là “anh hùng tạo nên thời thế” hay “thời thế tạo anh hùng?”.


Thật ra, “nhân tài” là một từ rất rộng, nhân tài có nhiều đẳng cẩp, nhiều lĩnh vực và sự đóng góp của nhân tài cho cộng đồng, xã hội, quốc gia và loài người nói chung rất khác nhau, và tùy theo thời đại, thời thế của xã hội mà luận việc đóng góp. Ngay cả những lời kinh điển của bậc tiền nhân nói về nhân tài, chúng ta cũng phải hiểu trong một giới hạn không gian, thời gian nào đó mới tiếp thu được “chân ý” của người xưa.

Ví dụ câu “Hiền tài là nguyên khí của quốc gia” đó là nói đến những nhân tài kinh bang tế thế chứ không phải là những nhà chuyên môn tài năng (tài năng của La Sơn Phu Tử khác với tài năng của Hải Thượng Lãn Ông, hay sự cống hiến cho xã hội Mỹ của mục sư Luthur King khác với Michael Jackson…).

Ngay trong cụm từ “Anh hùng và thời thế” nêu trên thì từ “anh hùng” là chỉ người vượt trội trong một cộng đồng, được sàng lọc, trưởng thành trong cuộc đấu tranh trong cũng như ngoài cộng đồng, và tồn tại như một lãnh tụ của cộng đồng, người đại diện thể hiện ý chí và sức mạnh của cộng đồng đó. Và từ thời thế chính là trạng thái môi trường mà cộng đồng đó đang tồn tại và phải đương đầu để vươn lên làm chủ và cải tạo nó cho phù hợp với yêu cầu cuộc sống của cộng đồng trong tương lai.

Về cơ chế xã hội, nếu hiểu như một chính quyền đương thời thì sẽ không đầy đủ để luận về nhân tài, nên thay vào đó bằng môi trường tạo ra nhân tài hay môi trường để nhân tài thi thố tài năng. Như thế thì sẽ rõ hơn.

Từ nhận thức về các ý nghĩa từ ngữ như nêu ở trên, chúng ta có thể nhận ra những vấn đề sau:

- Loại nhân tài là những anh hùng của cộng đồng trước thời cuộc. Tài năng của họ chính là tài lãnh đạo của cộng đồng, nhân dân, họ phải thể hiện sự vượt trội trong cộng đồng và thể hiện tài năng lãnh đạo của họ đối phó với mọi tình huống của thời cuộc. Loại tài năng này được hun đúc nên từ mọi thời thế. Môi trường hoạt động càng khó khăn, khốc liệt, tài năng của họ càng có điều kiện nở rộ. Họ tự tỏa sáng và là ngọn đuốc cho mọi người noi theo mà chằng cần một cơ chế nào có sẵn để họ phát huy. Họ chính là những nhân tài thuộc đẳng cấp tạo dựng nên đất nước hay những nhân tài đưa ra được những đường lối chủ trương, cơ chế chính sách để kinh bang tế thế. Họ là những lãnh tụ của mọi thời đại, cụ thể như Chủ tịch Hồ Chí Minh, Tổng thống Washington… xuất hiện mà không cần một cơ chế nào cả, là tài năng quý hiếm, xuất hiện ở những thời điểm nhất định.

- Loại nhân tài tiếp theo là những con người có những tài năng riêng biệt ở mọi lĩnh vực khác nhau, góp phần quan trọng làm nên nguồn sinh lực phát triển vươn lên của một quốc gia, dân tộc. Loại tài năng này có được càng nhiều thì quốc gia đó càng phát triển và thịnh vượng nhanh. Đây là những tài năng có thể đào tạo với số đông nếu chúng ta có được một môi trường đào tạo tổt. Và khả năng đóng góp của họ cũng tùy thuộc vào môi trường xã hội có thuận lợi cho việc phát tuy tài năng của họ hay không. Chằng hạn như Einstein, Nguyễn Trường Tộ thì cần một môi trường, một cơ chế phù hợp mới đào tạo được và sử dụng được tài năng của các vị ấy.

Nói đến nhân tài, người ta thường hiểu là những người có tài năng, và tài năng đó đã tạo nên những điều hữu ích cho cộng đồng, cho xã hội, quốc gia, hay lớn hơn là cho nhân loại, mà chúng ta còn gọi là người “tài đức”. Như Hitler, nhìn ở góc độ nỗ lực vươn lên của một con người thì không thể phủ nhận ông ta là người tài năng (nếu không làm sao trở thành lãnh tụ của Đức Quốc xã), nhưng tài năng đó đã đem lại tai họa cho nước Đức và cho thế giới.

Hay có những người có tài năng riêng biệt nhưng vị kỷ, thiếu trách nhiệm, không có thiện ý gì đóng góp hữu ích cho cộng đồng xã hội, tệ hơn nữa là lấy tài năng đó để chiếm một vị trí xã hội quan trọng, để vơ vé thủ lợi cho riêng mình. Nếu chúng ta không có một cơ chế xã hội tốt để ngăn chặn họ thì xã hội sẽ khốn khổ hơn khi loại người này xuất hiện ngày càng nhiều. Do đó môi trường xã hội, môi cơ chế xã hội lành mạnh là vô cùng hệ trọng đối với việc đào tạo và sử dụng người có tài năng. Thực tế đó cho chúng ta một sự chiêm nghiệm rằng việc xây dựng một cơ chế xã hội sử dụng tốt nhân tài của một quốc gia còn quan trọng hơn việc có tạo được nhiều hay ít người tài năng.

Nhưng thế nào là một cơ chế xã hội sử dụng tốt nhân tài? Đối với người có tài năng thì trước tiên họ thường đánh giá những người lãnh đạo của cơ chế, tổ chức đó có tâm thực hiện mục tiêu lý tưởng đã đề ra (ví dụ như lo cho xã hội, dân tộc, quốc gia hay cao hơn nữa…) hay không. Sau đó là xem cơ chế tổ chức đó đang vận hành như thế nào, có thật sự chọn lọc và sử dụng được nhân tài như một cách khách quan và trong sáng, nhằm vào mục tiêu lý tưởng đã nêu.

Hai yếu tố đó sẽ tạo được niềm tin cho mọi người trong cộng đồng, nhất là người có tài năng, theo đuổi lý tưởng mà họ từng hướng đến. Và chính niềm tin đó đã đưa người có năng lực vượt trội trở thành những nhân tài ở những đẳng cấp khác nhau, họ chính là “nguyên khí của quốc gia”. Và cũng chính niềm tin đó đã hun đúc những con người bình thường tự tôi luyện để trở thành nhân tài.

Do đó mà chúng ta thường nghe rằng người tài trong thiên hạ không thiếu, chỉ sợ xã hội không còn niềm tin thì nguồn nhân tài sẽ mai một.

Trong sách Luận ngữ có đoạn thầy Tử Cống (học trò của Khổng Tử) hỏi ngài Khổng Tử về những điều cơ bản nhất về trị quốc (xây dựng và phát triển quốc gia). Tử viết: (Khổng Tử trả lời) Túc binh, túc thực, dân tín.

Cách đây trên 2.500 năm, ngôn từ thường ngắn gọn nhưng bao quát, hơn nữa, chữ viết chỉ lưu lại khắc trên thẻ tre (vì chưa phát minh giấy mực), ba từ trên có ý nghĩa là:

Túc binh: Xây dựng chính quyền, quân đội hùng mạnh;

Túc thực: Xây dựng kinh tế phát triển, đảm bảo cuộc sống an bình cho dân;

Dân tín: Xây dựng lý tưởng quốc gia; giữ lấy niềm tin của dân đối với lãnh đạo nhà nước.

Thầy Tử Cống hỏi: “Nếu vì một thời thế nào đó không giữ được cả ba thì bỏ cái nào?” Tử viết: khứ binh (Khổng Tử nói, chấp nhận rời bỏ quyền lực).

Thày Tử Cống lại hỏi: “Nếu chỉ có khả năng giữ một thì sao?”, Tử viết: khứ thực, tự cố giai hữu thử, dân vô tín bất lập (Khổng Tử nói, chấp nhân hy sinh kinh tế, cuộc sống, cổ kim không có ai chết, nhưng dân mất niềm tin thì không tồn tại được).

Bài luận ngữ chỉ có khoảng 20 từ nêu trên đã nói lên cái lý sinh tồn của một cộng đồng dân tộc quốc gia và nhân tố hình thành nhân tài, hạt nhân của cộng đồng, dân tộc… Điều này thật sâu sắc khi ta nhìn lại dân tộc Do Thái. Người Do Thái đã mất nước cả hai ngàn năm, nhưng niềm tin Do Thái đã nuôi nấng dân tộc này, vượt qua được 2.000 năm gian khổ, vượt qua bao lần đối diện với nạn diệt chủng.

Nhưng ngày nay, một nước Israel của người Do Thái hiên ngang tồn tại ở Trung Đông với tư cách một quốc gia có chính quyền hùng mạnh, nền kinh tế và khoa học kỹ thuật phát triển một đội ngũ nhân tài phong phú, đa dạng nhất Trung Đông.

Hiền tài là nguyên khí quốc gia, nhưng nguyên khí đó chỉ có thể tích tụ ở một môi trường mà niềm tin của con người luôn luôn hiện diện. Cụ thể như dãy núi hiên ngang, dòng sông không ngừng chảy, và đủ sức dung nạp cái mới như sông núi tiếp nhận ánh sáng và không khí của trời đất vậy.

VicBrand tổng hợp theo Doanh nhân Sài Gòn Cuối tuần